Türk lokumu Osmanlı mutfağında önemli yer edinmiş asırlardır tüketilen ve hiçbir zaman unutulmayan lezzetli bir tatlı olmaya devam ediyor. Hele birde kahvenize eşlik ediyor ise dost muhabbetlerinizin keyfi ikiye katlanıyor. Kaymaklısı, fındıklısı, fıstıklısı, cevizlisi, ayvalısı, çifte kavrulmuşu ile muazzam lezzette çeşit çeşit lokumlar…
Lokumun; M.Ö. 226-652 yılları arasında var olan Sasanilerin tükettiği abhisa isimli tatlıya dayandığı kabul ediliyor. Lokum önceleri “boğazı rahatlatan” olarak anılırken zamanla “rahat lokum” ismini almışsa da modern Türkçe ile “lokum” halini almıştır.
Lokum Anadolu’da 15. yüzyılda yayılmaya başlamış, 17 yüzyılda ise en gözde zamanını yaşamıştır. 18. yüzyılda Avrupa’ya “Turkish Delight” ismi ile ulaşan lokum, Avrupa’da da büyük ölçüde ilgi görmüştür. Günümüzdeki lokum, tat ve yapılış olarak abhisadan farklı olsa da kökeni bu tatlıya dayanır. 15. yüzyıldan bu yana Anadolu'da varolan bu şekerleme, 1777 yılında Kastamonu'dan İstanbul'a gelip Bahçekapı'da şekerci dükkanında lokum üreten Şekerci Hacı Bekir Efendi ile birlikte üne kavuşmuştur. Hangi yüzyılda icat edilmesi farketmeksizin lokumu seri olarak üreten, popülerleştiren ve Avrupa'ya tanıtan kişi Ali Muhittin Hacı Bekir olmuştur. Lokum, Avrupa'da 19. yüzyılda bir İngiliz gezgininin Avrupa'ya Hacı Bekir'in lokumunu götürmesi ile yayılmaya başlamıştır. İngiliz gezgin bir ziyareti esnasında lokumun tadını çok seviyor ve dönüş yolculuğuna çıkmadan hemen önce yanına bolca lokum alıyor. Onunla birlikte Avrupa'nın yolunu tutan yumuşacık lokumlar orada da çok beğenilince tıpkı onun gibi birçok gezginler lokumun tadına bakmak için ziyaretlere başlıyor, ülkelerine dönerken de yanlarına bolca lokum almayı ihmal etmiyorlar. Hal böyle olunca lokumun ünü de günden güne artıyor ve bu lezzet, Avrupa'da da çok bilinen bir tat haline geliyor. İsmi ise bugün de dünyanın birçok yerinde bilindiği gibi "Turkish delight" olarak anılmaya başlıyor. Yörelere göre farklı lezzetlerde üretilen lokumlar Safranboluda da üretilmektedir. Safranbolu evleriyle de ünlü olmasının yanısıra Safranbolu lokumu standartlara uygun üretilmekte coğrafi işaret belgeye sahiptir her zaman taze ve lezzetlidir. Afyonun kaymaklı lokumundan söz etmeden geçmek olmaz elbette… Antalya-Ankara dönüş yolunda mutlaka önce Isparta’dan güllü lokumlarından alıp, Afyonda ki lokumculara uğramadan geçmem. Afyon kaymağı kullanılarak yapılan kaymaklı lokumuna ayrı bir hayranlığım vardır. Afyon kaymaklı lokumu, kaymağın verdiği yumuşaklıkla ve damakta bıraktığı o enfes tad bir başkadır. Bu arada, Kahraman Maraş’ta ve Gaziantep de üretilen fıstıklı lokumlarında hakkını yememek lazım.
Değerli okurlarım, pek çoğumuz hayat mücadelesi ve ekonomik sıkıntılarla zor günlerden geçiyor. Yanı başımızda devam eden savaşlar yaşananan insanlık dramı hepimizi çok üzüyor bir an önce sona ermesini tüm kalbimle istiyorum. Bugünkü köşemde özellikle lokumu yazmak istedim. Bir nebze de olsa damak tadımız olsun, ağzımız tadlansın.
Özlem duyduğumuz barış ve huzur dolu günlere kavuşmak ümidiyle, lokum tadında en kaymaklısından yumuşacık lezzetli yaşamlar diliyorum.
Sevgi ve saygıyla…
